Το ''Λαϊνάκι'' δεν είναι ένα μοντέρνο μυθιστόρημα. Δεν φτιάχτηκε για όσους λατρεύουν να σημειώνουν με κίτρινο φωσφοριζέ stabilο αποφθέγματα και...
''Κωστή μου, θέλω να αλλάξω ringtone στο κινητό. Θα μου κατεβάσεις ένα τραγούδι;''
''Αμέ'' απαντάω στη μητέρα μου ''Αύριο όμως που θα ανοίξω το laptop''.
Τελικά οι ιστοσελίδες που γνώριζα δεν υπήρχαν, πιθανότατα έκλεισαν γιατί ήταν παράνομες, βρήκα μόνο μία από την οποία ξεπηδούσαν αλλεπάλληλα παράθυρα με διαφημίσεις σε κάθε κλικ. Δύο βράδια μετά μου έρχεται ειδοποίηση από τη Microsoft πως κάποιος προσπάθησε να χακάρει το email μου. Επαναφορά εργοστασιακών ρυθμίσεων, antivirus, παίδεμα.
Πιθανόν κακόβουλο λογισμικό έγραφε. Λες να μπήκε ιός; Έπρεπε να αλλάξω κωδικούς παντού. Email, social, e-banking...
Εκείνες τις μέρες τελείωνα το ''Όταν το σώμα λέει όχι'' του Gabor Mate και ο παραλληλισμός ήταν αναπόφευκτος. Με το ίδιο τρόπο που αγνόησα τις ύποπτες διαφημίσεις, αγνοούσα και τα σημάδια που μου έστελνε το σώμα μου κάθε φορά που προσπαθούσα να υπηρετήσω την πέμπτη εντολή: τίμα τους γονείς σου.
Ενοχές,insomnia, εξάντληση, στομάχι, καρδιακές αρρυθμίες. Αν είσαι λίγο ψαγμέν@ με αυτό το θέμα πιθανότατα θα πεις ''οκ, γνωρίζω πως η ψυχολογία επηρεάζει άμεσα την υγεία και προκαλεί ψυχοσωματικά, τι παραπάνω μπορεί να μου δώσει;''.
Έχοντας διαβάσει ήδη τα πολυδιαφημισμένα ''Οι φυλακές της παιδικής μας ηλικίας'' και ''Το σώμα δεν ψεύδεται ποτέ'' της Alice Miller και ''Το σώμα δεν ξεχνά'' του Bessel A. Van der Kolk, έχω να σου πω πως ο τρόπος αφήγησης, τα γεγονότα και τα επιστημονικά δεδομένα που παραθέτει ο Gabor τα κέρδισαν κατά κράτος, με άφησαν με το στόμα ανοικτό.
Δεν χωρούσε πια κανένα περιθώριο αμφιβολίας.
Αν θες να είσαι υγιής, πρέπει να αναθεωρήσεις θεμελιώδεις σταθερές στη καθημερινότητα σου όπως η σχέση με τους γονείς σου και την ταυτότητα του αυθεντικού σου εαυτού.
Ο ''γενεαλογικός'' τρόπος ανάπτυξης των παραδειγμάτων που ξεκινά από την ασθένεια και καταλήγει στα πρώτα χρόνια ζωής του ασθενούς, η ευαισθησία που αγγίζει κάθε προσωπική ιστορία χωρίς να κρίνει (όπως έκανε η Alice Miller), η ειλικρίνεια με την οποία ξεσκεπάζει ευθαρσώς την εθελοτυφλία της δυτικής ιατρικής στην άμεση σύνδεση νου και σώματος για χάρη της κερδοσκοπίας και οι επτά προτάσεις που δίνει στο τέλος για όποιον θέλει να ξεφύγει απ'αυτόν το φαύλο κύκλο, καθιστούν το πόνημα αυτό απαραίτητο για κάθε σπίτι. Είτε διαβάζεις, είτε όχι.
Ο άλλος τρόπος για να προστατευτεί κανείς από το στρες που προκαλούν οι σχέσεις που απειλούνται, είναι το συναισθηματικό κλείσιμο. Για να νιώσει ασφαλής, ο ευάλωτος άνθρωπος απομακρύνεται από τους άλλους και αποκλείει τις στενές σχέσεις. Αυτή η τεχνική διαχείρισης μπορεί να βοηθάει κάποιον να αποφεύγει το άγχος και να μπλοκάρει την υποκειμενική εμπειρία του στρες, αλλά δεν βοηθάει στο να αποφευχθούν οι σωματικές συνέπειές του. Η συναισθηματική εγγύτητα είναι μια ψυχολογική και βιολογική ανάγκη. Όσοι χτίζουν τοίχους για να αποφύγουν την εγγύτητα, δεν είναι αυτορρυθμισμένοι, είναι απλώς μπλοκαρισμένοι συναισθηματικά˙ και θα αποκτήσουν πολύ στρες επειδή δεν καλύπτονται οι ανάγκες τους.
Αυτό που προσωπικά όμως είχα ανάγκη και μου το πρόσφερε ο 80χρονος Καναδός συγγραφέας/γιατρός είναι ένα απαλό χάδι στις γονεικές φιγούρες, που αποτελούν πάντα σε ανάλογες συζητήσεις το μήλον της έριδος. Ναι μεν σε προειδοποιεί, ''Δες τους καθαρά γι'αυτό που ήταν-είναι, μην ωραιοποιείς τις εμπειρίες σου για να το αντέξεις, βάλε τα όρια σου, φύγε μακριά τους αν είναι απαραίτητο'' αλλά την ίδια στιγμή αφαιρεί από τις πλάτες τους το βάρος της συνολικής ευθύνης φορτώνοντας το στα κληρονομικά μοτίβα συμπεριφορών, στις συνθήκες, στην έλλειψη γνώσεων ή στην γεμάτη από άγνοια καλή θέληση.
Και στην τελική αν εμείς μπορούμε να ωρυόμαστε για το πόσο μας κατέστρεψαν οι γονείς μας, γιατί να μην μπορεί να ισχύει το ίδιο και γι'αυτούς; Θα μου πεις αγανακτισμέν@ ''Ας έβαζαν καπότα''. Θες να μιλήσουμε για την νομιμοποίηση της έκτρωσης μόλις στα '80s, για το καθεστώς της πατριαρχίας, για την αγιοποίηση του θεσμού της οικογένειας εδώ ή στο YouTube;
Σε αντίθεση όμως με εκείνους , εμείς έχουμε πλέον την ευλογία να ζούμε σε μια εποχή όπου η γνώση και η σοφία είναι διάχυτη παντού. Βιβλία, podcasts, διαδικτυακά άρθρα, έρευνες. Δεν υπάρχει πια το ελαφρυντικό της άγνοιας. Δεν θα μπορούμε να πούμε στα παιδιά μας ''Συγνώμη δεν ήξερα''.
Οφείλουμε να σπάσουμε την αλυσίδα και η γνώση είναι ο μόνος τρόπος.
...
''Το κατέβασα. Να στο περάσω;'' τη ρωτάω με το λάπτοπ στα χέρια όσο εκείνη σκρόλαρε στο κινητό.
''Α Κωστή μου. Δεν θέλω τον ''Χάρτη'' της Θεοδωρίδου. Βρήκα άλλο. Να στο πω;''
Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Key Books και το νέο βιβλίο του Gabor Mate ''Ο μύθος του φυσιολογικού''.