Αναρωτιόμουν εδώ και μέρες αν έπρεπε να γυρίσω το θέμα σε βιντεάκι για το YouTube αλλά είμαι τόσο χαλαρός στο νησί αυτή την περίοδο που και μόνο η ιδέα να ψάχνω συνεχώς σωστό φωτισμό, να τσεκάρω τον ήχο, να μπλέξω στο μοντάζ με πονοκεφάλιαζε. Έτσι στρώθηκα και έγραψα ένα άρθρο με όλα όσα θα άκουγες και στο κανάλι μου, έτσι όπως θα τα έλεγα σε έναν φίλο. Αφήνω πίσω μου πια πυρετώδη αναγνωστική χρονιά με πολλά εξαιρετικά βιβλία και άλλα που άφησα στη μέση- κυρίως αυτά που δανειζόμουν από τη Δημοτική βιβλιοθήκη. Παιδεύτηκα λίγο, αφήνοντας εκτός πολύ ενδιαφέρουσες κυκλοφορίες αλλά νομίζω πως κατέληξα σε αυτά που όντως μίλησαν στη ψυχή μου.
Jean-Michel Guenassia - Η λέσχη των αθεράπευτα αισιόδοξων
Όταν το είδα πρώτη φορά ήξερα πως έπρεπε να το κάνω δικό μου. Ασπρόμαυρη φωτογραφία που λατρεύω στα εξώφυλλα, φωτεινός τίτλος, ιντριγκαδόρικο οπισθόφυλλο με ιστορία που διαδραματίζεται στο Παρίσι της δεκαετίας του ’50 και το κυριότερο: μια δυνατή πρώτη σελίδα με την περιρρέουσα ατμόσφαιρα της ημέρας της κηδείας του Jean-Paul Sartre μέσα από τον διάλογο δυο παλιών γνωστών που συναντιούνται ξαφνικά στους δρόμους μετά από χρόνια. Στην ουσία ο τίτλος είναι κάπως ειρωνικός, το εξώφυλλο παραπλανητικό μιας και σε κάνει να φαντάζεσαι πως το κύριο θέμα του είναι ο έρωτας ενώ δεν συμβαίνει κάτι αξιοσημείωτο. Βυθίζεσαι όμως σταθερά και αθόρυβα μαγεμένος στο ψηφιδωτό κόσμο από λέξεις και εικόνες που έπλασε ο Jean-Michel, ευχόμενος να μπορούσες και εσύ με ένα μαγικό τρόπο να διακτινιστείς έστω για λίγα λεπτά σε εκείνο το bistro που συχνάζουν διάσημοι φιλόσοφοι, πολιτικοί πρόσφυγες από τη Σοβιετική Ένωση ή την αντικομουνιστική Ελλάδα και ιδεαλιστές Παριζιάνοι. Αν κυκλοφορούσε το ‘60 ο François Truffaut θα το είχε αδιαμφισβήτητα μεταφέρει στη μεγάλη οθόνη με πρωταγωνιστή τον Jean-Pierre Léaud . Ελπίζω η εξαντλημένη εδώ και καιρό συνέχεια του, ‘’Οι χώρες της επαγγελίας’’, να επανακυκλοφορήσει σύντομα.
Cassi Plate – Το Τέρας και ο Κολοσσός
Δεν θα ξεχάσω τη χαρά που ένιωσα όταν έμαθα πως θα κυκλοφορήσει νέο βιβλίο για τον Κώστα Ταχτσή. Σαν φανατικός θαυμαστής του όμως δεν σου κρύβω πως φοβόμουν την πιθανότητα να εμπεριέχει επιστολές που είναι ήδη διάσπαρτες σε συλλογές ή με κανένα ουσιαστικό ενδιαφέρον. Πόσο λάθος έκανα. Σε μια προσεγμένη έκδοση υψηλής αισθητικής γινόμαστε μάρτυρες μιας φιλίας δυο καλλιτεχνών, του θρυλικού Έλληνα συγγραφέα και του Αυστραλού ζωγράφου Carl Plate, μέσα από τα γράμματα που αντάλλαζαν για τρεις δεκαετίες. Οι στοχευμένοι και άκρως διαφωτιστικοί σχολιασμοί της επιμελήτριας της έκδοσης και κόρης του ζωγράφου Cassi σκιαγραφούν αθέατες πλευρές της επαναστατικής ζωής του Ταχτσή όσο και μιας φιλίας που παρά την απόσταση διατηρήθηκε αναλλοίωτη μέσα στα χρόνια με συνδετικό κρίκο την ακόρεστη δίψα και των δύο να δικαιωθούν στον χώρο τους. Και είναι πραγματικά να απορείς , πως γίνεται ο βίος και πολιτεία αυτού του ανθρώπου να μην έχουν γίνει ταινία;
Γιάννης Κοροπούλης – Θαλαμοφύλακας
Αχ , τι να σου πω τώρα για αυτό το βιβλίο; Αν είσαι gay άντρας θα το λατρέψεις, αν είσαι straight γυναίκα θα ανακαλύψεις την πραγματική σεξουαλικότητα των αρσενικών. Όχι αυτή που σου δείχνουν και προβάλλουν με περηφάνια. Την άλλη, αυτή που υποθάλπεται ανάμεσα στα σκέλια τους και ξυπνά όταν βρίσκονται σε χώρους αποκλεισμένους από γυναίκες και περιτριγυρισμένοι από άντρες όπως ένα στρατόπεδο. Κάποιοι με ρώτησαν ‘’Μα πως γίνεται όλοι εκεί μέσα να πηγαίνουν με άντρες; Δεν μου φαίνεται τόσο ρεαλιστικό.’’. Μα πουλάκι μου ξεχνάς πως για πολλά χρόνια ‘’ανώμαλος’’ δεν ήσουν αν έκανες σεξ με άντρα αλλά μόνο αν είχες τον παθητικό ρόλο; ‘’Όποιος ξευτέλιζε πηδώντας τες τις περισσότερες αδερφές ήταν ο πιο μάγκας’’ διαβάζουμε στο περίπου στον ‘’Ωραίο λοχαγό’’ του Κουμανταρέα. Στην αυτοβιογραφία αυτή λοιπόν ο συγγραφέας καταθέτει τις εμπειρίες του από τη στρατιωτική του θητεία στα τέλη της δεκαετίας του ’60 στη Θεσσαλονίκη. Με γλώσσα απλή, σε ύφος ημερολογιακό λίγωσα από τον ρομαντισμό που ο ένας πλησίαζε τον άλλο, το πως εστίαζαν σε ένα άλλο πλάσμα μετατρέποντας το στο κέντρο του σύμπαντος τους. Χωρίς χυδαιότητες, δίχως βιασύνη. Σκέφτηκα ‘’..να έτσι θα ήταν οι gay γνωριμίες μακριά από τα ‘’υψηλά’’ πρότυπα και τη στιγμιαία εθιστική γρήγορη ανακούφιση του πορνό και των dating apps’’. Συννέφιασα. Και ακόμα περισσότερο με το τέλος του…
Gabor Mate – Όταν το σώμα λέει όχι
Αν υπήρχε ένα βιβλίο που έφερνα στο μυαλό δεκάδες φορές μέσα στη χρονιά, αυτό ήταν το best seller του Gabor Mate. Ήταν το πρώτο βιβλίο που διάβασα φέτος και αυτό που πρότεινα περισσότερο. Μέσα από αυτό κατάλαβα καλύτερα την ιστορία της οικογένειας μου, το γιατί αρρωσταίνει συνεχώς η μητέρα μου, το σώμα μου, τις ανθρώπινες σχέσεις, το γιατί ‘’ οι καλοί άνθρωποι πεθαίνουν νωρίς ενώ πίσω μένουν τα καθάρματα’’. Διάβασε ολόκληρη την κριτική μου εδώ.
Enzo Traverso – Τι απέγιναν οι διανοούμενοι;
Από την πανδημία και έπειτα, την επέλαση του Tik Tok και τους influencers νιώθω πως ο κόσμος γίνεται όλο και πιο ηλίθιος. Πως το ρόλο του role model τον οικειοποιούνται πια φωτογενή πρόσωπα που αναπαράγουν κλισέ κάτω από χορηγίες και πως όλο αυτό -ακριβώς επειδή δεν προβάλλεται κάτι άλλο- πάει να γίνει κανονικότητα, κατεστημένο, η μόνη επιλογή. Αυτή η απουσία αντιλόγου όπως καταλαβαίνεις ήταν η κύρια μου ανησυχία. Που στο καλό είναι όλοι αυτοί οι άνθρωποι με τη δομημένη κριτική σκέψη και ανησυχίες που σε παλιότερες εποχές πρωτοστατούσαν στον δημόσιο διάλογο ή έστω τους δίνονταν λόγος; Υπάρχουν ή τους αντικατέστησαν οι τεχνοκράτες της φιλελεύθερης εποχής; Σε αυτό το καίριο ερώτημα απαντά ο ιστορικός Enzo Traverso καλύπτοντας και με το παραπάνω μέσα από μια μικρή αλλά ουσιαστική ιστορική διαδρομή την πορεία του ‘’χρηματιστηρίου’’ της διανόησης.
Διδώ Σωτηρίου – Κατεδαφιζόμεθα
Να σου πω την αλήθεια δεν της το ‘χα. Πολλά καλά είχα ακούσει για την κα Σωτηρίου αλλά ‘’πόσο μπορεί να αγγίξει έναν νέο άνθρωπο που ‘χει συνηθίσει να διαβάζει σύγχρονη λογοτεχνία και δοκίμια ;’’ Μέχρι που το δανείστηκα από τη δημοτική βιβλιοθήκη και ξεκινώντας το δεν μπορούσα να το αφήσω. Η ιστορία ενός νεαρού άνδρα που προσπαθεί να βρει τα πατήματα του στην μεταπολεμική Ελλάδα των ρουσφετιών, της οικογενειοκρατίας και των πουλημένων αξιών είναι τελικά μια σταθερή καλή πρώτη ύλη για το ντόπιο μυθιστόρημα. Πόσο μάλλον όταν την πένα την κρατά μια από τις πιο δυνατές φωνές της ελληνικής πεζογραφίας χρησιμοποιώντας την σαν όπλο.
Thomas Jedrowski – Swimming in the dark
Αρχικά να σου πω πριν σκεφτείς ‘’Δεν διαβάζω βιβλία στα αγγλικά, ας πάω στο επόμενο’’ πως κυκλοφορεί επιτέλους στα ελληνικά στις 7/2 από τις εκδόσεις Bell. Μια ιστορία ενός κρυφού έρωτα με φόντο τις πολιτικές αναταραχές στην υπό διάλυση κομμουνιστική Πολωνία του ‘80. Άδεια supermarket, τεράστιες ουρές σε καταστήματα για βασικά είδη ανάγκης, καταστολή διαδηλώσεων, λογοκρισία, βία και φτώχια. Δυο νεαροί άντρες γνωρίζονται σε μια κατασκήνωση και ερωτεύονται. Ο ένας όμως είναι πολέμιος του καθεστώτος της Σοβιετικής Ένωσης, ο άλλος βολεμένος υποστηρικτής του. Στον έναν αρκεί να ζει το πάθος του ιδιωτικά, ο άλλος διψά για ελευθερία. Ένα λογοτεχνικό διαμάντι από την πρώτη λέξη ως την τελευταία παράγραφο από τον ίσως πιο ταλαντούχο συγγραφέα της γενιάς μου. Το καλύτερο βιβλίο που διάβασα φέτος.
Αλεξάνδρα Κ* - Πράγματα που σκέφτεται η Παρθένος Μαρία καπνίζοντας κρυφά στο μπάνιο
Παιδεύτηκα κάπως με το ποια από τις εξαιρετικές συλλογές διηγημάτων που διάβασα φέτος έπρεπε να κερδίσει τη θέση της εδώ μέσα. Το ‘’Τουρουρούτ!’’ του Κυριάκου Βλάχου ήταν κάτι τόσο φρέσκο και απόλυτα queer ενώ το ‘’Επάγγελμα Πόρνη’’ της Λιλή Ζωγράφου μια γροθιά στο στομάχι. Ο συνδυασμός όμως αυθάδειας και κατάδυσης στον ανθρώπινο ψυχισμό του τώρα ήταν αυτός όμως που έκανε την πρώτη συλλογή διηγημάτων της Αλεξάνδρας Κ* να κερδίσει την κούρσα. Για να μην επαναλαμβάνομαι όμως κάνε κλικ εδώ για να διαβάσεις την πλήρη κριτική μου στο instagram.
Pierre Bourdieu - Η ανδρική κυριαρχία
Ένα μόνο αρνητικό έχω να προσάψω στο δοκίμιο αυτό: το ότι είναι γραμμένο σε μια πιο ακαδημαϊκή γλώσσα και δεν μπορώ να το κάνω δώρο σε κάθε γυναίκα ή gay άντρα που γνωρίζω. Γιατί, πως να το κάνουμε; Όσοι ασχολούμαστε με τα ζητήματα φύλου και το κατασκευασμένο στερεοτυπικό δίπολο, λίγο πολύ τα γνωρίζουμε αυτά και απλά συμπληρώνουμε το οπλοστάσιο των επιχειρημάτων μας απέναντι σε κάθε φαλλοκράτη. Πως όμως θα φτάσει αυτή η γνώση τη μέση θηλυκότητα εκεί έξω αν οτιδήποτε την αφορά και μπορεί να ανοίξει τους ορίζοντες της, την αποκλείει από την ίδια την πηγή; Αλλά επειδή φοβάμαι πως σε τρόμαξα χωρίς λόγο ας προσθέσω πως με λίγη παραπάνω προσοχή θα κάνεις δώρο στον εαυτό σου ένα από τα πιο επιδραστικά και ευφυή κείμενα ανάλυσης του εύθραυστου -γι’ αυτό και επικίνδυνου- πατριαρχικού κόσμου που ζούμε.
Gilbert Adair – Οι ονειροπόλοι
Αν μου έλεγες όταν ξεκίνησα να το διαβάζω πως θα κατέληγε στα καλύτερα της χρονιάς θα γελούσα μέχρι δακρύων. Είχα φρικάρει τόσο πολύ με την αιμομικτική σχέση των δυο αδερφιών που σιχτίριζα την τύχη μου που ξεγελάστηκα από τις μαύρες -στην κυριολεξία- σελίδες του και το αναγεννησιακό pop εξώφυλλο. Όμως στην πορεία συνειδητοποίησα πως ο συγγραφέας το επέλεξε περισσότερο σαν σύμβολο της επαναστατικότητας της εποχής -μη ξεχνάμε πως μιλάμε για τον Μάη του ’68- παρά σαν πρόκληση για την πρόκληση. Πέρασα τόσο ωραία διαβάζοντας το -το χαρτί ανέδυε μια έντονη μυρωδιά καινούργιου βιβλίου που δεν έχω πετύχει ξανά- που τελειώνοντας το αναζήτησα αμέσως την ομώνυμη ταινία που το μόνο ωραίο σε αυτήν ήταν ο Louis Garrel.
Ποια είναι τα δικά σου καλύτερα βιβλία για φέτος;
H TBR λίστα μου περιμένει τις προτάσεις σου😊
.jpeg)
