Ένα από τα καλά του να ζεις σε νησί χωρίς βιβλιοπωλείο της προκοπής αλλά με δημοτική βιβλιοθήκη είναι πως καταδύεσαι στον κόσμο συγγραφέων που στην πόλη θα προσπερνούσες βιαστικά. Φυσικά είμαι μέλος σε βιβλιοθήκη στην Αθήνα αλλά δεν ήταν λίγες οι φορές που άφησα με ευκολία στην άκρη κάποιο μυθιστόρημα γιατί πάντα υπήρχε η λύση της Πρωτοπορίας. (Στη Λέρο αποφάσισα μετά το κλείσιμο του ''Επί λέξει'' να στηρίζω τα μικρότερα βιβλιοπωλεία αλλά γι' αυτό θα μιλήσουμε σε άλλο κείμενο.) Η αλήθεια είναι πως μου έλειψαν τρομερά οι νέες κυκλοφορίες αλλά κυρίως το να μπορώ να μαρκάρω τα αγαπημένα μου σημεία με κίτρινο φωσφόριζέ μαρκαδόρο και να μη χρειάζεται να βιαστώ να το τελειώσω κάποιο βιβλίο, ειδικά όταν ένιωθα πως ήθελα τον χρόνο μου μαζί του. Το ''Δυο φορές Έλληνας'' του Μένη Κουμανταρέα ας πούμε επιστράφηκε με τον σελιδοδείκτη περίπου στη μέση. Στην ακόλουθη λίστα θα αναφερθώ μόνο σε βιβλία που δεν έχω γράψει γι' αυτά ήδη στο blog οπότε έχε κατά νου πως μερικά δεν θα περιλαμβάνονταν αν έμενα ολοκληρωτικά πιστός στον τίτλο.
Franz Kafka - Η δίκη
Ένα παράδειγμα είναι ''Η δίκη'' που δεν με συγκλόνισε ούτε στο ελάχιστο όπως κατάφερε η ''Μεταμόρφωση'' νωρίτερα. Παρόλα αυτά ο αποπνικτικά αλληγορικός κόσμος του Κάφκα δεν γίνεται να μη σε αγγίξει, ειδικά όταν αναμοχλεύει κάποιες από τις βαθύτερες ανησυχίες σου. Διαβάζοντας τη νιώθεις σαν να έχεις εγκλωβιστεί σε έναν εφιάλτη από τον οποίον δεν υπάρχει διέξοδος, ακριβώς όπως είναι η ζωή τελευταία για όποιον έχει την ατυχία να σκέπτεται κριτικά. Νομίζω όμως πως τα μηνύματα της θα μπορούσαν να μεταφερθούν πιο στοχευμένα σε λιγότερες σελίδες, κάτι που πιθανότατα πίστευε και ο ίδιος ο συγγραφέας γι' αυτό και δεν την είχε συμπεριλάβει στα έργα του που θα ήθελε να δουν το φως της έκδοσης. Γνωρίζω πως φαίνεται σαν να την αποδομώ οπότε ας συμπληρώσω πως είναι αδιαμφισβήτητα ένα σπουδαίο έργο της κλασσικής λογοτεχνίας που όμως είχε την ατυχία να διαβαστεί μετά την αριστουργηματική ''Μεταμόρφωση'' και να χάσει στη σύγκριση.
Alberto Ravasio - Η σεξουαλική ζωή του Γουλιέλμου Σπουτακιέρα
Αγόρασα το συγκεκριμένο μετά από μια συνέντευξη του συγγραφέα γεμάτη αλήθειες, κυνισμό και χιούμορ. Ένας προπομπός μιας ελκυστικής προσωπικότητας. Στοιχεία που πρωτοστατούν και μέσα σ' αυτό το πόνημα. Μου πήρε αρκετές σελίδες μέχρι να συγχρονιστώ με τη γραφή του όμως τελειώνοντας το κατάλαβα γιατί δεν φιγουράρει στα ευπώλητα. Γιατί ξεβολεύει. Κατακρεουργεί κάθε θεσμό και σταθερά γύρω μας χωρίς να απολογείται με την θρησκεία, το κράτος, τη σεξουαλικότητα και την οικογένεια να χαρτογραφούν την κοινή πατρίδα των -ας το πω ευγενικά- κουτών. Μη περιμένεις τώρα να σου πω την υπόθεση που μπορείς να την βρεις online πανεύκολα , θα σου πω όμως πως βρήκα ευφυέστατο να βάζει τον Γουλιέλμο , τον ήρωα του, που έχει ως δια μαγείας μεταμορφωθεί σε γυναίκα (φλερτάρει με τον καφκικό κόσμο τόσο όσο) να συνομιλεί για πρώτη φορά ειλικρινά με τους άντρες της ζωής του -τον πατέρα και τον κολλητό του- μακριά από άμυνες και μάσκες αρρενωπότητας αφού δεν γνωρίζουν ποιος είναι και έτσι δεν χρειάζεται πια να προσποιούνται τα βαρβάτα αρσενικά.
Λιλή Ζωγράφου - Επάγγελμα: Πόρνη
Μια συλλογή διηγημάτων που με έκανε να ξυπνώ τα πρωινά ενθουσιασμένος στην ιδέα πως περίμενε να μου κάνει παρέα με τον ελληνικό μου καφέ. Για χρόνια άκουγα το όνομα της μα δεν περίμενα πως η γραφή της θα ήταν τέτοιο πολυβόλο. Η ελληνική κοινωνία σαν κατακάθι την περίοδο της Δικτατορίας και εκείνη πολίτης ανάμεσα σε υπήκοους να παλεύει, να μιλά, να διεκδικεί το αυτονόητο ενάντια σε ένα περιβάλλον που ήταν τελικά περισσότερο καταδεκτικό απέναντι στο αυταρχικό καθεστώς από όσο φαντάζεται ή τολμά να πει κανείς σήμερα. Τι προσωπικότητα!
Γιάννης Αντάρτης - Κρίκοι ζωής
Πόσο μπορεί να ενδιαφέρει η ζωή του δημάρχου ενός μικρού νησιού; Ελάχιστα. Ο Γιάννης Αντάρτης όμως ήταν ο δήμαρχος του δικού μου νησιού που μου χάρισε μια από τις πιο όμορφες παιδικές αναμνήσεις μου. Μαζί με τον παππού και την γιαγιά να επισκεπτόμαστε το γραφείο του και εκείνος να μου κάνει δώρο μια βελούδινη ατζέντα με χειρόγραφη αφιέρωση. Έτσι όταν εντελώς ξαφνικά πληροφορήθηκα πως έχει γράψει την αυτοβιογραφία του έσπευσα να την προμηθευτώ. Η πίστη του στο θεό και στους ανθρώπους, ακόμα και για κάποιον που έχει πάψει εδώ και καιρό να πιστεύει, ήταν συγκινητική μα πάνω απ’ όλα βάλσαμο στην καρδιά. Πέρασα τόσο καλά διαβάζοντας το, σαν να έβλεπα μια κλασσική ασπρόμαυρη ελληνική ταινία όπου παρά τις δυσκολίες όλη η γειτονιά στο τέλος γίνεται μια αγκαλιά.
(Όσο κάνω το τελικό edit σκέφτομαι πως αν ήμουν αντικειμενικός θα έπρεπε να βάλω στη θέση του το ''Ο εραστής'' της Marguerite Duras)
Antony Passeron – Τα παιδιά κοιμήθηκαν
Αναμφίβολα το πιο στενάχωρο βιβλίο που διάβασα. Ο ανιψιός και συγγραφέας γράφει για τη ζωή της οικογένειας του και πως αυτή διαμορφώθηκε από τότε που ο τυχοδιώκτης θείος του διαγνώστηκε με AIDS, σε μια δεκαετία που αυτό σήμαινε κυρίως ένα πράγμα: θανατική καταδίκη. Η καινοτομία στη δομή του έγκειται στην επαναλαμβανόμενη εναλλαγή των κεφαλαίων που από το ψυχογράφημα των συγγενών του και τον πανικό εντός του οικογενειακού κόλπου περνά στις επιστημονικές εξελίξεις για αντιμετώπιση της νόσου. Αν και περίμενα να ενθουσιαστώ περισσότερο με το προσωπικό βίωμα, έχω να σου πω με συνεπήρε περισσότερο η περιπλάνηση στον κόσμο της ιατρικής την περίοδο που ξεσπά μιας τέτοιας κλίμακας υγειονομικός συναγερμός. Τι κάνει όμως αυτή την οικογενειογραφία να ξεχωρίζει; Η ακτινογραφική περιγραφικότητα των τρόπων που ένα πλούσιο σπίτι διαλύεται όταν η βιτρίνα που έχτιζε εδώ και δεκαετίες για να κρύψει τις πληγές του θρυμματίζεται σε ένα λεπτό. Γιατί αν κάτι καταλαβαίνεις ξεκάθαρα είναι πως όλα θα μπορούσαν να έχουν αποφευχθεί αν συζητούσαν ειλικρινά μεταξύ τους ή αν έστω επισκέπτονταν σταθερά έναν ψυχολόγο.
Όταν το τελείωσα ρώτησα τον εαυτό μου: μα καλά αφού βλέπεις πως μερικά από όσα γράφει δεν βγάζουν νόημα ενώ άλλα είναι εντελώς κακογραμμένα γιατί έχεις κολλήσει με τα βιβλία του; Οι γεμάτες από σημειώσεις και μαρκαρισμένες παραγράφους σελίδες του έδωσαν αμέσως την απάντηση. Ο Bukowski είναι για μένα σαν τον μεθύστακα θείο που ανέχεσαι στις γιορτές τις ασυναρτησίες και τα ξεσπάσματα του γιατί είναι από τους λίγους στην οικογένεια που όταν μιλάει για τη ζωή και την κοινωνία σε κάνει να το βουλώνεις και να τον θαυμάζεις για την διορατικότητα και την ευφυία του. Η γραφή του είναι απελευθερωτική και είναι κρίμα που σήμερα δεν δίνεται δημόσιο βήμα σε έναν σύγχρονο Bukowski – που βεβαιότατα υπάρχει – για να καυτηριάζει τα όσα τραγελαφικά ζούμε.
Παύλος Μάτεσις – Η μητέρα του σκύλου
Σου έχει τύχει ποτέ να διαβάσεις ένα βιβλίο, να είναι αψεγάδιαστο, να σου αρέσει πολύ αλλά στο τέλος να μην έχεις τι να πεις γι’ αυτό; Κάτι τέτοιο συμβαίνει και εδώ. Γιατί ενώ η μυθιστορηματική αφήγηση του και το χτίσιμο χαρακτήρων είναι αριστοτεχνικά και η ηθογραφία της εμπόλεμης και μεταπολεμικής Ελλάδας σκέτο κέντημα, μήνες μετά δεν μου έχει αφήσει τίποτα παρά μόνο την αίσθηση πως αυτή η χώρα δεν θα αλλάξει ποτέ εκτός και αν το γενεαλογικό τραύμα εισαχθεί σαν μάθημα στα σχολεία. Ο Μάτεσις φυσικά ανήκει στο πάνθεο των καλύτερων Ελλήνων συγγραφών και βεβαιότατα θα αναζητήσω και άλλα βιβλία του. Πιθανότατα όμως σε βιβλιοθήκες.
Simone de Beauvoir – Οι ωραίες εικόνες
Δεν άξιζε μια μέτρια έκδοση ένα τόσο καλό βιβλίο και αυτό είναι το πρώτο πράγμα που θέλω να πω για τις ‘’Ωραίες εικόνες’’. Αδιάφορο εξώφυλλο, σε ορισμένα σημεία απρόσεκτη επιμέλεια που σε κάνει να αναρωτιέσαι και για την ποιότητα της μετάφρασης και γενικά εύχομαι κάποια στιγμή να επανεκδοθούν όλα τα βιβλία της από έναν εκδοτικό που θα τους δώσει μια μοντέρνα αισθητική και μια νέα φουρνιά αναγνωστών. Στο δια ταύτα το θέμα του είναι τόσο αδιανόητα επίκαιρο – η εμμονή στην ωραία εικόνα εις βάρος της ουσίας- που τώρα που το σκέφτομαι πιθανότατα θα ήταν το ‘’Τελειότητα’’* των 60s. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η επίσκεψη της ηρωίδας με τον πατέρα της στην εξαθλιωμένη Ελλάδα του '65, μιας και δίνει απαντήσεις για τη σημερινή κατάντια ή εξέλιξη -εξαρτάται από το τι ψηφίζεις- της χώρας.
John Sellars – Η τέχνη των στωικών
‘’Σου έφερα αυτό’’ είπε ο Παρασκευάς βγάζοντας το από την τσάντα του. Μέσα μου το σνόμπαρα ‘’Πως στο καλό να με βοηθήσουν κάποιοι φιλόσοφοι που έζησαν σε έναν εντελώς διαφορετικό κόσμο από τον δικό μου;’’. Όμως και το διάβασα και με βοήθησε και κράτησα σημειώσεις και σκέφτηκα ‘’Κοίτα να δεις πως ο λόγος μπορεί να μη λειτουργεί σαν χάρτης μα σαν πυξίδα’’ και αποφάσισα πως η στωική στάση ζωής πολύ μου ταιριάζει. Βέβαια έχω να σημειώσω πως σε αυτές τις συλλογές διαλέγονται προσεκτικά από τους τους συγγραφείς όσα ξέρουν πως δεν θα λογοκριθούν και που έχουν πρακτικό αντίκρισμα στην εποχή μας, η αλήθεια όμως είναι πως δύσκολα θα διαβάσεις ολόκληρο το έργο ενός αρχαίου φιλοσόφου ή κλασσικού συγγραφέα και δεν θα εκπλαγείς δυσάρεστα με τον κακοποιητικό λόγο. Έτσι την έπαθα και εγώ λίγο αργότερα με το ‘’Εγχειρίδιο’’ του Επίκτητου και αποφάσισα τελικά πως είναι πιο συνετό να αποφεύγω τα αυτούσια έργα.
Ντίνος Χριστιανόπουλος – Μικρά ποιήματα
Κάπου το έχω ξαναγράψει. Με ελκύουν περισσότερο οι ποιητικές υπάρξεις παρά η ποίηση καθ'αυτή αλλά ο Χριστιανόπουλος συνδυάζει και τα δυο και πολύ χαίρομαι γι’αυτό. Χρειάζεται να μιλήσω παραπάνω για εκείνον ; Ό, τι και αν γράψω θα τον αδικήσει. Όταν επιστρέψω στην Αθήνα θα τρέξω στο βιβλιοπωλείο να κάνω αυτή τη συλλογή δικιά μου πριν καν μπω στο σπίτι. Όποιο σπίτι κι αν είναι αυτό.
*Το best seller του Vincenzo Latronico ''Η τελειότητα'' που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις Εκδόσεις Loggia
.jpeg)
